İnternette yüzlerce farklı dilde yayınlanmış 2 milyara yakın site var. Ama bir düşünün, en sık ziyaret ettiğiniz siteler hangileri? Bunların hangisi gerçekten kullanışlı ve size bir şeyler öğretiyor, bir kolaylık sağlıyor? Ya da şöyle sorayım: İnternete ödediğiniz paranın hakkını veren websiteleri arasında sayabileceğiniz kaç adres var sık kullanılanlarınızda?
Özellikle Covid-19 pandemisinde alınan kapanma tedbirleri aslında dijital dünyanın güzel bir nimetini bize daha erişilebilir kıldı. Artık Türkiye ve dünyadaki pek çok kütüphane, müze, sergi ve arşive çevrimiçi olarak birkaç tıkla erişmek mümkün. Günlük hayatta ve çalışmalarınızda işinize çok yarayacak sıra dışı siteler de var tabii ki. Üstelik ücretsiz!
Online Kütüphaneler
Archive.org
Bu site, 1996’dan bu yana “bilgiye evrensel erişim hakkı”nı savunan, milyonlarca ücretsiz kitap, film, yazılım, müzik, ses kaydı, video, görsel, web sitesi ve daha fazlasını içeren, kâr amacı gütmeyen bir kütüphane, daha doğrusu kaynak arşivi. Aslı dijitalde olmayan birçok içerik de bir şekilde dijitalleştirilip arşive eklenmiş. Üstelik, siz de arşive kaynak yükleyebilirsiniz. Sitede arayıp da bulamayacağınız bir şey yok bence. Siz de arşivde yerinizi alın: https://archive.org
Open Library
Adı üzerinde, açık kütüphane. Yani herkese açık. Yukarıda bahsettiğim Archive.org’un bir kardeş sitesi olan bu çevrimiçi kütüphanede 1927’den günümüzü milyonlarca kitap taranarak çevrimiçi okunup dinlenebilecek şekilde ücretsiz erişime açık. Tam girip kaybolunası bir yer: https://openlibrary.org
Gazeteden Tarihe Bakış
Eski yayınların dijitalleşmesi konusunda Türkiye’de de güzel şeyler oluyor tabi. Örneğin, İstanbul Üniversitesi’nin “Gazeteden Tarihe Bakış Projesi” ile 1928-1942 yılları arasında yayınlanmış 55 ayrı başlıktaki yerel ve ulusal gazeteye ait 581 bin 106 sayfalık arşivine erişebilir, Cumhuriyetin ilk yıllarında basılan gazeteleri orijinal sayfalarından okuyabilirsiniz: http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/index.php
Atatürk Kitaplığı
İstanbul Büyükşehir Belediyesine ait Atatürk Kitaplığı’nda, eski matbu kitaplar ve süreli yayınlar, el yazması kitaplar, yabancı dillerde nadir kitaplar, haritalar, kartpostallar, fotoğraflar, takvimler ve kişi evrakı gibi binlerce eserden oluşan arşivlerde araştırma, inceleme veya hobi için arşiv taraması yapabilirsiniz: http://ataturkkitapligi.ibb.gov.tr
Millî Kütüphane
Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olan Millî Kütüphane 1950’de kanunla kurulmuş ve resmi tüzel kişiliği olan tek kütüphane. Ve tabii ki ülkemizdeki en büyük kütüphanelerden biri. Uzaktan çevrimiçi olarak da birçok imkândan faydalanabilirsiniz: http://www.millikutuphane.gov.tr
Devlet Arşivleri
E-devlet hesabınızla giriş yaptıktan sonra güncel bir profil oluşturduktan sonra, Osmanlı Arşivleri’nde kuruluş döneminden 1922 yılına kadarki süreci kapsayan belgelere, Cumhuriyet Arşivleri’nde ise 1920 yılından itibaren son 30 yıl hariç günümüze kadar eski hatırat, mektup, telgraf, padişah emri, sadrazamların padişaha yaptığı arzlar, Bab-ı Ali’den çıkan evraklar, fotoğraflar, eski kitaplar gibi birçok türden belgelere ulaşabilirsiniz: https://www.devletarsivleri.gov.tr
Dijital Ders Platformu
Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Sistemi’nin 1000’den fazla ders kitabı, 12.000’den çok ders sunusu, yaklaşık 3.000 video, 8.000 ünite özeti ve 6.600 sesli özete en güncel haliyle tamamen ücretsiz erişebilirsiniz: https://ddp.anadolu.edu.tr
Project Gutenberg
İsmini matbaayı icat eden Gutenberg’den alan proje ile Leonardo Da Vinci’nin defterlerinden Çin’in tarihine kadar birçok kaynağa ve toplamda 60.000’in üzerinde kitaba ücretsiz erişim sağlayabilirsiniz: https://www.gutenberg.org
Avrupa Dijital Kütüphanesi
Avrupa’daki müzeleri, galerileri, kütüphaneleri ve arşivlerinin dijitalleştirilmiş koleksiyonlarında yer alan sanatçıları ve eserleri keşfetmek isterseniz, AB’nin Europeana sitesinde 2200 üzerindeki içerik sağlayıcıdan 23 milyon kitap, film, tablo, müze objesi ve arşiv belgesine çevrimiçi ve ücretsiz erişebilirsiniz: https://www.europeana.eu
Dijital Çocuk Kütüphanesi
Maryland Üniversitesi tarafından 2002’de kurulan, ücretsiz üye olunabilen bu kütüphanede, 3-13 yaş arası çocuklar için 5 binden fazla kitaba ulaşabilirsiniz: http://en.childrenslibrary.org
Dijital Sinema Kütüphanesi
Sinematek Dijital Kütüphanesi’nde dergiler, kitaplar, filmler, makaleler ve tezler gibi sinemaya dair çalışmalara ulaşabilirsiniz: http://sinematek.tv
Cihan Harbi
I. Dünya Savaşı ile ilgili tüm dünyadan sayısız belgeye ulaşabileceğiniz ilginç bir arşiv sitesi: http://www.cihanharbi.com/category/arsivler
Online Müzeler
Türkiye’nin Sanal Müzeleri
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Sanal Müze projesiyle 50’den fazla müze, anıt, sergi ve ören yerini sanal olarak gezilebilir; Kurtuluş Savaşı’na, Cumhuriyetimizin ilk yıllarına, Atatürk’ün hayatına tanıklık edip, Anadolu sayısız medeniyetin eserlerinden olan Efes’i, Troya’yı, Göbeklitepe’yi, Zeugma’yı, Hattuşa’yı, Nemrut’u, Hierapolis’i gezip, Ihlara Vadisi, Göreme gibi doğal güzellikleri ve birçok şehrimizin kültürünü sergileyen müzeleri gerçek gibi gezebilirsiniz: https://sanalmuze.gov.tr
Google Arts & Culture
Google’ın bu projesi ile, dünyanın farklı noktalarındaki müzeleri ziyaret ederek, mesela, Londra’daki British Museum, New York’taki The Metropolitan Museum of Art, Berlin’deki Pergamonmuseum ve Amsterdam’daki Rijksmuseum’un koleksiyonlarının tamamını görebilir, ya da birkaç tıkla Türkiye’den Pera Müzesi ve Sakıp Sabancı Müzesi, İstanbul Modern, Borusan Contemporary, Masumiyet Müzesi, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, SALT, Rezan Has Müzesi, Elgiz Müzesi ve Sadberk Hanım Müzesi’nin koridorlarında gezebilir, birçok sanat eseriyle kültürel değeri yakından inceleyebilirsiniz: https://artsandculture.google.com
YerelNet Sanal Müzeleri
50 civarı müzeyi ve ören yerini kapsamlı şekilde online’a taşıyan bakanlığa ve hatta uluslararası boyutta Google’a da adeta rakip olan ve Türkiye’deki 330 küsür müzenin yanısıra 20’ye yakın global müzeyi çevrimiçi olarak gezme ve bu müzeler hakkında bilgiler edinip diğer kullanıcılarla interaktif şekilde iletişim kurma imkanı sunan YerelNet Müze websitesinde 360 derecelik turlar yapabilirsiniz: https://www.yerelnet.org.tr/kesfet/muze/sanal-muze-gez#aciklama
https://www.yerelnet.org.tr/kesfet/muze/tumu
Akademik Araştırma ve Bilimsel Çalışmalar için Faydalı Websiteleri ve Uygulamalar
A Research Guide
İlk başlarda çok dikkat çekmese de, bu sitede araştırmacılar için bilimsel ve akademik araştırma yöntemleri, makale yazımı gibi tüm teknik detaylara ve örnek dokümanlara ulaşabilirsiniz: https://www.aresearchguide.com
Authorea
Bilimsel makalelerinizi arkadaşlarınızla birlikte hazırlayabileceğiz bu interaktif yazım platformunda daha yayınlanmamış 40.000’e yakın makaleye de ulaşabilirsiniz: https://www.authorea.com
Günlük İşlerinizi Kolaylaştıracak Websiteleri
Ninite & Macapps
Yeni bir bilgisayar aldığınızda hangi programları kuracağınızı bilseniz de bunların kurulup dosyalarına ulaşmak, hele ki güncel hallerini bulmak her zaman kolay olmuyor. Sunduğu liste en kullanışlı yanı, ama dilerseniz indirme işlemini de bu sitedeki indirme aracıyla yapabilirsiniz. Tabii bunlar MS Windows işletim sistemleri için: https://ninite.com
Apple cihazları için ise Macapps aynı imkânı sunuyor: https://macapps.link
Diff Checker
Diffchecker, yani “fark kontrolcüsü”, size ait bir belgede başka birinin neyi değiştirdiğini bulmanızı sağlıyor. Üstelik çok basit ve hızlıca. İki metin grubu yapıştırın. Ya da bir resim, PDF veya Excel dosyası yükleyin. Ardından Find Difference butonuna tıklayın. Aralarındaki fark hemen ortaya çıkacak değişiklikleri süratle görebileceksiniz. 1 aylık ücretsiz planıyla çok sayıda çalışma yapabilirsiniz. Ayrıca ücretli olan kullanışlı bir masaüstü uygulaması da bulunuyor. Evet, şimdi farkı fark etme zamanı: https://www.diffchecker.com
CleanPng
Bu ücretsiz site, arka planı olmayan yüksek çözünürlüklü resimler sunuyor. Broşürleriniz, afişleriniz, web siteleriniz ve daha fazlası için milyonlarca resim bulabilirsiniz. Resimleri indirmek için web sitesine üye olmanızda gerekmiyor. Son derece kolay ve basit bir şekilde gördüğünüz resmi anında indirebilirsiniz. Buyurun, deneyin: https://www.cleanpng.com
Dillinger.io
Uzantısı io olan siteler artık çok moda. Malum, yapay zeka artık iyiden iyine kontrolü ele almaya başladı. Bu site de mobil uyumlu online Markdown editörü, yani düz-metin-biçimlendirme sözdizimine sahip hafif bir işaretleme dili, yani kodlama aracı. Buluttan dışa ve içe veri aktarmanıza olanak tanıyor. Kodlarla işiniz bittiğinde, HTML ya da PDF olarak kaydedebilirsiniz. Ayrıca otomatik kaydetmeyi, resimleri sürükleyip bırakmayı ve daha kullanışlı özellikleri destekliyor. Temiz bir yazma uygulaması arıyorsanız, ancak bilgisayarınıza herhangi bir uygulama indirmekte istemiyorsanız, a zaman Dillinger tam size göre. Siteye giriş yapın ve online olarak çalışmaya başlayın: https://dillinger.io
Pixabay
Bu site, Shutterstock gibi ücretli stok fotoğraf sitelerine güzel bir seçenek olarak öne çıkıyor. Pixabay’da ücretsiz olarak indirebileceğiniz bir milyonun üzerinde telifsiz görsel, illüstrasyon, video ve vektör grafiği yer alıyor. Hemen bir göz atın: https://pixabay.com
Privnote
Hassas bilgiler içeren, okunduktan sonra kendi kendini imha eden bir not göndermek için bir e-posta çok da güvenli olmayabilir. Bu yüzden, bu web tabanlı araçla, herhangi bir program indirmenize gerek kalmadan tarayıcınızdan yazdığınız mesajın ne zaman silineceğini belirleme imkânınız da var. Hatta üst düzey güvenlik için bir parola da ekleyebilirsiniz. Böylece gönderdiğiniz iletiyi sadece parola verdiğiniz kişiler okuyabilir. Dahası mesajınız yok edildikten sonra bilgilendirme e-posta alabilirsiniz. Bunun gibi daha birçok özellik bulunuyor. Bakalım ilk notu kime göndereceksiniz: https://privnote.com
Skyscanner
Yaptığım uçak seyahatlerini planlarken mutlaka ziyaret ettiğim bu siteyi buraya eklemeliydim. Daha tasarruflu seyahat etmek arama kriterlerinizi belirliyorsunuz, aradığınız destinasyona giden neredeyse tüm hava yollarından fiyat bilgilerini listeliyorsunuz, belirlediğiniz kriterlere göre en ekonomik uçuşu seçiyorsunuz. Yani, uçuş rezervasyonuz için mutlaka kontrol etmeniz gereken bir site. Uçuşların yanı sıra, otel ve araç kiralama ile ilgili seçenekleri de gösteriyor. Şimdiden iyi seyahatler: https://www.skyscanner.com.tr
Eat This Much
Adını “Bu Kadar Yiyin” diye çevirebileceğimiz bu site otomatik bir diyet planlayıcısı. Kaç kalori almak istediğinizi ve bunları kaç öğüne yayacağınızı ilgili alanlara girin. Hepsi bu kadar. Sistem size uygun bir diyet planı oluşturmanıza yardımcı oluyor. Marketten ne alacağınıza dair haftalık e-postalar, birbirinden ilginç yemek tarifleri ve siz ilerledikçe güncellenen istatistikler de sunuyor. Dahası vejetaryen, vegan, ketojenik paleo veya Akdeniz gibi çeşitli diyet programları da sunuyor. Ama tabii önerilen yemekleri temin etmek diyet menüsünü hazırlamak kadar kolay olmayabilir. Yine de denemesi bile diyete girmeye motive edebilir: https://www.eatthismuch.com
Sesli Metin
Türk yapımı bir proje olan bu sitede yazıyı sese çevirebiliyorsunuz. Başta Türkçe olmak üzere 50 farklı dilde metin seslendirme yapabilmeniz mümkün. Program yapay zeka altyapılı. Bu uygulama ile artık yüksek ücretli seslendirme stüdyolarına ihtiyacınız kalmıyor gibi. Zira birkaç basit adımla seslendirmelerinizi yapabileceksiniz. Tabii üst düzey çalışmalar için ücretli paketler almanız gerekebilir. Bir dinleyin hemen: https://seslimetin.com
Just Watch
Televizyonlar artık eve sığmayacak kadar büyüdü ama dijital yayın platformlarının sayısı arttıkça gelecekleri çok da parlak görülmüyor. Mesela, “Sadece İzle” anlamına gelen bu websitesinde film, dizi, maç ve bilumum programın nerede yayınlandığını, ilgili platforma abonelik şartlarını ve fiyat karşılaştırmalarını öğrenebilmeniz. Siz yine de çok ekrana kitlenmeyin: https://www.justwatch.com
İnternet Hız Ölçümü
Türkiye’deki internet hizmetinin kalitesi, hızı, fiyat-performans boyutu malum. Hatta bazen, bir anda acaba internet bağlantısı mı koptu diye düşündürtmüyor da değil. Bu yüzden, internet bağlantınızı, indirme ve yükleme hızınızı anlık olarak ölçebilmeniz önemli. Birçok internet sağlayıcı bu hizmeti veriyor aslında. www.speedtest.com oldukça yaygın, bir de bunu deneyin: https://fast.com
Flight Stats
Sık uçan ya da yol gözleyen biri olmanın ötesinde, uçakların dünyanın dört bir yanındaki gidiş gelişlerini ekranda canlı izlemenin keyfi bile bir başka oluyor aslında. Herhangi bir uçuşu online olarak izlemek için sadece uçuş numarasını girmeniz yeterli. Uçuşun gerçek zamanlı konumun ve durumunu görebileceksiniz. Hatta uçuş sona erdikten sonra daha fazla ayrıntıyı da kontrol edebilirsiniz. Ayrıca, havaalanındaki olası rötarları, havayolu firmalarının genel kalkış-varış performanslarını bile inceleyebilirsiniz. Pilotun boğuk sesli anonsu eşliğinde bulutları seyretmenin keyfini vermez elbet, ama buyurun, uçuşları takip edin: https://www.flightstats.com
Every Time Zone
Gün 24 saat, malum. Ama herkes aynı zamanı yaşamıyor. Eğer uluslararası bir iş yapıyorsanız, dünyanın farklı yerlerinden insanlarla iletişim halindeyseniz, saat dilimi farklarını öğrenmeniz gerekebilir. Ancak bu bilgiler herhangi bir sitede istediğiniz şekilde bulmanız çok da mümkün değil. Ancak everytimezone.com farklı. Bu site, dünyadaki belli başlı saat dilimlerinde geçerli saati göstererek bunu kolaylaştırıyor. Yerel saatinizin çeşitli saat dilimlerinde kaça tekabül ettiğini görmek için sarı çubuğu tutup sürükleyin. Siteye üye olduğunuz takdirde daha fazla özellikle karşılaşacaksınız: https://everytimezone.com
Pdf Escape
Adı üzerinde, artık pdf dosyaları sizden korksun! Bu site bir online pdf düzenleyici. Herhangi bir ek yazılıma ihtiyaç duymadan pdf dosyalarınızı kolayca düzenlemenizi sağlıyor. Site bütün tarayıcılarda sorunsuz çalışıyor. Birçok özellik ücretsiz. Siteye üye olduğunuzda dosya düzenleme, açıklama ekleme, form doldurma, yeni dosya oluşturma, dosyayı parola korumalı yapma, online paylaşım gibi işlemleri ücretsiz olarak yapabilirsiniz. Sürekli pdf kullanıyorsanız, ücretli paketler de çok işinize yarayacak: https://www.pdfescape.com
İnfogram
Dikkat çekici infografik, çizelge, rapor ve sosyal medya görseli gibi içerikleri şık ve modern bir görünüşle, pratik şekilde oluşturabileceğiniz bir platform olan bu sitede aynı anda başkalarıyla da tasarım yapabilirsiniz. Tasarımlarınızı hemen indirip, paylaşıp ve yayınlayabilirsiniz. Bu site çok hoşunuza gidecek: https://infogram.com
Alternativeto
Hayatta yedekli olmak iyidir. Hele ki tasarruf edebilmek için aynı hizmeti daha ucuza hatta bedavaya almaya çalışmak dijital dünyada her zaman mubahtır. Kullanmak istediğiniz, ancak çok pahalı olduğu için satın alamadığınız bir uygulama mı var? Belki de yakın zamanda aboneliği biten uygulamalarınızdan birini değiştirmek istiyorsunuz. İşte bu noktada size Alternativeto lazım. Siteye girin. Aradığınız uygulamayı yazın. Ya da anasayfada aşağıya doğru inin, yüzlerce, binlerce alternatifi görün. Düşündüğünüzden daha fazla özellik için siteyi ziyaret etmenizi öneriyoruz. Seveceksiniz: https://alternativeto.net
Archive.is
İnternette hiçbir şey tamamen silinmiyor. Archive.org sitesinden yukarıda bahsetmiştim. Bunun yanısıra, istediğiniz bir web sitesinin anlık görüntüsünü alıp arşive aktarabilmek de mümkün. Örneğin bir web sitesinin herhangi bir sayfası değişecek. Bu sayfanın anlık görüntüsünü alabilirsiniz. Sizin için son derece faydalı olacaktır. Fiyat listesi, iş teklifi, emlak listesi, blog yazıları gibi istediğiniz herhangi bir sayfayı buraya kaydedin. Daha sonra gerektiğinde dönüp inceleyebilirsiniz. Kaydedilen sayfaların aktif yönlendirici kodları ya da komut dosyası olmayacak. Dolayısı ile isteğiniz dışında açılan pop-up ‘lar ya da kötü amaçlı yazılımlar konusunda endişelenmenize gerek yok. Arşiviniz bol olsun: https://archive.is
Slides.com
Powerpoint’ten daha iyisi her zaman mümkün! Son derece kaliteli slaytlar oluşturmak için bu site ideal bir seçim. Kullanımı kolay editörle slaytlarınızı oluşturup istediğiniz kitleye sunabilirsiniz. Bilgisayarınıza program yüklemenize gerek yok, çünkü web tabanlı olarak online slaytlar oluşturmak mümkün. Canlı sunum modu ile izleyicilerinizin ne göreceğini kontrol edersiniz. Konuşmacı notlarınıza doğrudan erişim ile telefonunuzu uzaktan kumanda olarak bile kullanabilirsiniz. Bu site çok işinize yarayacak: https://slides.com
Devam edecek….
