Değişmeyen tek şey değişimin kendisi… Zaman ve koşullar sürekli değişiyor. İhtiyaçlar ve öncelikler değişim gösteriyor. İş gücünün çoğunlukla sanayide, fabrikalarda çalıştığı zamanlarda anahtar beceriler ticareti bilmek, talimatlara uyup işleri takip edebilmek, başkalarıyla iyi geçinebilmek, çok çalışmak ve profesyonel, etkin, hızlı, dürüst adil olmaktı. 20 yıl öncesine kadar okullar bu becerileri kazandırmaya çalıştılar. Aslında bu beceriler günümüzde de öğrenciler için kazanılması gereken değer ve beceriler. Ancak, bilgi çağında iş sahibi olabilmek için bunların yanında hatta çok ötesinde öğrenciler derinlemesine ve eleştirel düşünme, yaratıcı çözümler geliştirebilme, ekip çalışması yapabilme, farklı araçlarla anlaşılır iletişim kurabilme, değişen ve gelişen teknolojileri öğrenme ve nihayetinde gittikçe artan bilgi akışını yönetebilme ve sindirebilme becerilerini kazanmak durumunda. Sayması bile uzun sürüyor. Dünyanın değişen koşulları öğrencilerin esnek, inisiyatif alabilen, yeni ve işe yarar ürünler geliştirebilen bireyler olmalarını gerektiriyor. İşte bu noktada karşımıza 21. yüzyıl becerileri çıkıyor. Bu beceriler öğrencilerin 21. yüzyılda, yani bilgi çağında başarılı olabilmeleri için kazanıp geliştirmeleri gereken üst düzey becerileri ve öğrenme eğilimlerini ifade ediyor.
Bu beceriler günümüz toplumunda ve özellikle de eğitim ve iş hayatında eğitimciler, iş dünyasının liderleri, akademisyenler ve hükümetlere bağlı kurumlar tarafından gerekli görülüyor. Bu becerilerin uluslararası geçerliliği küreselleşmenin getirdiği doğal bir sonuç olarak karşımıza çıkıyor. Ancak bu becerilerin tanımlanması ve odak noktasına göre sıralanması bazı farklı beceri listeleri de ortaya çıkarmış durumda. Hatta, Türkiye’de de bu yüzyılda vatandaşlardan beklenen bir profil var. Şöyle ki, 7. ve 8. beş yıllık kalkınma planlarında 21. yüzyılda Türk toplumunun insan profili “düşünme, algılama ve problem çözme yeteneği gelişmiş, bilgiyi yaratıcı bir şekilde kullanabilen, bilgi çağı kimliğine uygun, bilim ve teknoloji üretimine yatkın, kendini tanımaktan ve açıklamaktan korkmayan bireyler” olarak belirtiliyor. O halde bireyler yeni dünya düzeninde, karşılaştığı sorunlara çözüm üretebilen, kendini yönetebilen, kendi öğrenme profilini bilen kişiler olmalı. Bunun gibi farklı listeleri ayrı bir yazıda ele alırız artık. Şimdi 21. yüzyıl becerilerini tanımaya odaklanalım.
21. yüzyıl becerilerini tanımlamaya dair en yaygın kabul edilen çalışma P21 Platformu diye de ifade edilen 21. Yüzyıl Öğrenme İşbirliği Platformu’nca yapılmış. Bilim adamları tarafından yapılan araştırmalar sonucunda öğretmenler, akademisyenler ve iş dünyası liderlerin katkılarıyla hazırlanan listede öğrencilerden beklenen 21. yüzyıl becerileri şu şekilde sıralanıyor:
Öğrenme ve Yenilikçilik
- Eleştirel Düşünme ve Problem Çözme
- Yaratıcılık ve Yenilikçilik
- İş birliği Yapma
- İletişim Kurma
Dijital Okuryazarlık
- Bilgi Okuryazarlığı
- Medya Okuryazarlığı
- Bilgi Teknolojileri Okuryazarlığı
Kariyer ve Yaşam
- Esneklik ve Uyumluluk
- Girişimcilik ve Öz-Yönetim
- Toplumsal ve Kültürlerarası Etkileşim
- Yaratıcılık ve Güvenilirlik
- Liderlik ve Sorumluluk
Bu listeyi biraz daha detaylandırırsak şu şekilde de sıralayabiliriz:
Öğrenme ve Yenilenme Becerileri
Yaratıcılık ve Yenilenme
- Çalışma hayatında orijinallik ve yaratıcılık sergilemek
- Diğerlerinin işine yarayacak yeni fikirler geliştirmek, uygulamak ve anlatmak
- Yeni ve farklı bakış açılarına açık ve uyumlu olmak
- Yeni gelişen alanlarda yaratıcı fikirlerle somut ve yararlı katkılar sunmak
Eleştirel Düşünme ve Problem Çözme
- Anlamaya yönelik, doğru akıl yürütmek
- Karmaşık seçimler yapmak ve kararlar vermek
- Sistemler arası ilişkileri anlamak
- Farklı bakış açılarını netleştirmeye ve daha etkili çözümler üretmeye yönelik sorular belirlemek ve sormak
- Problem çözmek ve soruları yanıtlamak üzere bilgiyi sınırlandırmak, çözümlemek ve birleştirmek
İletişim ve İşbirliği
- Konuşurken ve yazarken düşünceleri ve fikirleri açık ve etkili bir şekilde birleştirip kullanmak
- Farklı ekiplerde etkin çalışabilme becerisi göstermek
- Ortak bir amaca ulaşabilmek için gerekli çabayı gösterecek şekilde esnek ve istekli olmak
- İşbirliğine dayalı çalışmalar için sorumluluğu paylaşmak
Bilgi, Medya ve Teknoloji Becerileri
Bilgi Okuryazarlığı
- Problemlerin çözümüne yönelik olarak bilgiye yeterli ve etkili düzeyde ulaşmak, bilgiyi eleştirel ve yeterli düzeyde değerlendirmek, doğru ve yaratıcı bir şekilde kullanmak
- Bilginin erişimine ve kullanımına yönelik olarak etik ve yasal konularda temel bir anlayışa sahip olmak
Medya Okuryazarlığı
- Medyadaki iletilerin hangi amaçlara yönelik ve hangi araçları, özellikleri ve yenilikleri kullanarak nasıl yapılandırıldığını anlamak
- İnsanların iletileri nasıl farklı yorumladığını, değer yargılarının ve bakış açılarının sürece nasıl dahil edilip edilmediğini, medyanın inanç ve davranışları nasıl etkilediğini gözlemek
- Bilginin erişimine ve kullanımına yönelik olarak etik ve yasal konularda temel bir anlayışa sahip olmak
Bilgi ve İletişim Teknolojileri (ICT) Okuryazarlığı
- Bilginin ekonomik kullanımına yönelik olarak, bilgiye erişmek, onu yönetmek, bütünleştirmek, değerlendirmek ve yaratmak üzere dijital teknolojileri, iletişim araçlarını ve ağları uygun kullanmak
- Bilgiyi araştırmak, düzenlemek, değerlendirmek ve paylaşmak üzere teknolojiyi araç olarak kullanmak ve bilginin erişimine ve kullanımına yönelik olarak etik ve yasal konularda temel bir anlayışa sahip olmak
Yaşam ve Meslek Becerileri
Esneklik ve Uyum
- Farklı rol ve sorumluluklara uyum sağlamak
- Karmaşık ve önceliklerin değiştiği ortamlarda etkin olarak çalışmak
Girişimcilik ve Özyönelim
- Kendi anlayışını ve öğrenme gereksinimlerini gözlemlemek
- Uzmanlaşmak üzere temel becerilerin ve öğretim programının sınırlarını aşarak kendi öğrenme sınırlarını ve fırsatlarını keşfetmek, genişletmek
- Becerilerini profesyonel düzeye yükseltmek üzere girişimlerde bulunmak
- Başkalarının gözetimi olmaksızın görevleri tanımlamak, öncelik sırasına koymak ve tamamlamak
- Zamanı etkili kullanmak ve iş yükünü idare etmek
- Öğrenmenin yaşam boyu bir süreç olduğuna ilişkin kararlı davranışlar sergilemek
Sosyal ve Kültürlerarası Beceriler
- Diğerleriyle uygun ve üretken bir şekilde çalışmak
- Farklı grupların ortak anlayışına uyum sağlamak
- Yenilikleri arttırmak ve iş kalitesini yükseltmek üzere kültürel farklılıklar arasındaki boşlukları doldurmak ve farklı bakış açılarını kullanmak
Üretkenlik ve Sorumluluk
- İşin zamanında ve kaliteli şekilde yapılabilmesi için yüksek standart ve hedefler belirlemek ve bunlara ulaşmak
- Titiz ve olumlu bir iş etiği sergilemek (örneğin, işe zamanında gelmek ve güvenilir olmak)
Liderlik ve Sorumluluk
- Diğerlerini belirli bir hedefe yönelik etkilemek ve yönlendirmek üzere bireyler arası ve problem çözme becerileri kullanmak
- Ortak bir hedefe ulaşmak üzere diğerlerinin güçlerini düzenlemek, organize etmek
- Dürüst ve etik davranışlar sergilemek
- Toplumsal faydayı ön planda tutmak
Bu listelerin özünde “iletişim, adaptasyon ve inovasyon”, kalbinde ise teknoloji var, çünkü teknolojinin çok hızlı geliştiği ve hayatımızdaki yerinin gittikçe arttığı yeni bir dünya oluşuyor. Bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeler mesafeleri kısaltıyor, iletişim ve üretimin hızını arttırıyor. Özellikle Covid-19 salgını sürecinde bunu iliklerimize kadar hissettik. Bu kadar hızlı değişen hayat akışı içinde yeniliklere hızlı uyum sağlayanlar kazananlar oluyor. Uyum sağlamanın temelinde ise iletişim yatıyor; yani anlamak ve anlaşılmak. İletişim ve bilgi gittikçe derinleşen bir okyanus gibi, zira bilgi kaynakları gün geçtikçe artıyor. İnternet artık tek yönlü bilgi akışı sunmanın ötesinde interaktif ortamlarda bilgiyi uçtan uca anonim şekilde zenginleştirerek taşıyor. Bu bilgi okyanusunda boğulmadan doğru ve öz bilgiye ulaşmak için olmazsa olmaz beceri ise teknoloji ve bilgi okuryazarlığı. Ayrıca, durmaksınız değişen ve gelişen dünya sürekli üretmeyi gerektiriyor, hatta sadece üretmenin de ötesinde, yeni şeyler üretmeyi zorunlu kılıyor. Bu yüzden inovasyon, yani yenilikçi olma, 21. yüzyıl bireylerinde olmazsa olmaz becerilerden biri.
21. yüzyıl becerilerinin geliştirilmesi için birçok neden var. En başta, paradigma değişimi ve bilişim teknolojilerinin hayatın her alanında mutlak bir hakimiyetinin olması bu hızlı gelişmelere adapte olmayı gerekli kılıyor. Yaşamın tüm süreçlerinde dijital cihazları ve teknolojik altyapıları kullanmak zorundayız. Değişimin hızı ve kapsamı aslında yeni yüzyılın en önemli ihtiyacını ortaya çıkarıyor: sürekli öğrenen birey olmak. İnovasyon ve üretimde paylaşım, çevrimiçi, tasarım, yaratıcı düşünme iş dünyasında gittikçe önemli bir yer edinmeye başlıyor.
21. yüzyıl becerilerini geliştirmek istediğimizde, tasarımdan kodlamaya kadar uzanan geniş bir bilişim beceri yelpazesi günümüzde öğrencilerin ve öğrenen yetişkin bireylerin ihtiyacı haline geliyor. Öğrenen birey için iş birliği, paylaşım, çevrim içi çalışma ve etkili iletişim sürecin vazgeçilmezleri haline geliyor. Bu nedenle bu becerilerin gelişimi de ön plana çıkıyor. Öğrenmenin ilk adımından çözüm ve ürün üretmeye uzanan süreçte medya okuryazarlığı, tasarım zihniyeti, estetik ve yaratıcı düşünme becerileri çağımızda artık iyice ön plana çıkan beceriler arasına giriyor.
Bu durumda, 21. yüzyıl becerileri listelerindeki ana tema, alt tema ve kavramların tamamına ulaşmayı hedefleyen bir öğrenciyi veya öğrenen bireyi şu şekilde tanımlayabiliriz:
Özgür ve özgün düşünen, çözüm odaklı hareket eden, çoklu görev alan (multi-tasking), akılcı, zorluklarla başa çıkma becerisi olan, zihinsel becerilere sahip, rasyonel düşünen, farklı bakış açıları geliştiren, ihtiyaç odaklı düşünen, içsel (öz) beceriler edinen, hedeflerini kendi istek ve becerilerine göre belirleyen, kendini tanıyan, kendi yapabileceklerinin farkında olan, kendine güvenen, kendini geliştiren, kendini yönetebilen, kendini değerlendirebilen, sosyal becerileri olan, model olan, çevresinin farkında olan, sorumluluk duygusu olan, sosyal iletişim becerisi olan, sosyal ağları etkin kullanan, açık görüşlü, paylaşan, farklı kültürlere saygılı, kültürel değerlerini geleceğe taşıyan ve başka kültürlere tanıtan, çevresine sorumlu ve faydalı, küresel vatandaş olan, araştırma ve bilgi edinme becerileri edinen, bilgiyi sorgulayıcı, araştırmacı, problem çözme becerisi olan, şüpheci, analiz-sentez yapan, bilgi kaynaklarına ulaşan, öğrenmeyi seven, öğrenmeye meraklı, öğrenmede etkin, yaşam boyu öğrenen, öğrenmeyi öğrenen, öğrenme ihtiyacı duyan, sınıf dışında da öğrenen, bireysel öğrenen, otonom, uzaktan öğrenme becerisine sahip, farklı öğrenme yaklaşımları arayan, öğretmeni rehber gören, öğrenme motivasyonuna sahip, bilgi edinme becerileri olan, bilgiyi transfer eden, disiplinler arası işbirliği yapan, doğru bilgiye ulaşan, bilgiyi yapılandıran, bilgiyi ezberlemeyen, üreten, yaratıcı, hayal gücü olan, başaran, gelecek kaygısı olmayan, fırsatları yaratan ve değerlendiren, gelecek nesillere aktaran ve ışık tutan, çağın gereksinimlerine uyum sağlayan, ileri görüşlü, yenilikçi, dönüşüm yaşayan, teknolojiyi etkin kullanan, teknolojiyi öğrenmek için kullanan, teknolojiyi uygun ve sağlıklı kullanan, dijital teknoloji kültürü ile yetişen (dijital yerli), sanal ortamda etkin, dijital ve gerçek yaşamı harmanlayan, yaygınlaştırma becerilerine sahip, teknolojiyi yöneten, teknoloji bilincini yayan, teknolojiyi üreten, teknolojiye farklı açılardan bakan bir birey. İşte 21. yüzyılın ideal öğrencisi!
Yukarıda da belirttiğim gibi, 21. yüzyıl becerileri üzerine uluslararası boyutta çok farklı çalışmalar yapılmış, ama özellikle Harvard Üniversitesi’nden Dr. Tony Wagner iş dünyasından liderlerle bir çalışma yaparak 21. yüzyıl öğrencilerinin mutlaka kazanması gereken 7 “hayatta kalma” becerisini şu şekilde sıralıyor:
- Eleştirel düşünme ve problem çözme
- Network’ler arasında iş birliği ve etkili liderlik
- Hız ve uyum
- Girişkenlik ve girişimcilik
- Etkili sözlü ve yazılı iletişim
- Bilgiyi edinme ve analiz etme
- Merak ve hayal gücü
Bunlar arasında her iki listede de yer alan beceriler “hızlı ve uyumlu olmak”. Yıllarca -benim gibi- aynı kurumda çalışıyor olsanız da ani görev değişiklikleri gerekebiliyor. Böyle durumlarda problem çözme ve yeni yetenekler kazanma becerileri ön plana çıkıyor, yani değişime hızlı bir adaptasyon gerekiyor. Bu noktada bir eğitimci olarak, Bilişsel Gelişim Kuramını geliştiren Piaget’i anmadan geçemeyeceğim, zira bu “İsviçreli bilim adamı” zekayı, bireyin çevreye uyum sağlama yeteneği şeklinde tanımlıyor. Buna göre, birey, yaşadığı çevreye uyum sağladığı sürece zeki ve bu uyum da testle ölçülemez. Kim bilir, Piaget’in 1920’lerde ileri sürdüğü bu kuram 21’inci yüzyıl becerileri ile kendini kanıtlayan bir kehanettir belki de…
Değişime uyum sağlamayı önemli bir beceri olarak belirleyen 21. yüzyıl becerileri aslında kendisi de sürekli değişiyor, güncelleniyor. Örneğin, Dünya Ekonomik Forumu 2015 ve 2020 yıllarında becerileri şöyle sıralıyor:
2015:
- Karmaşık sorunları çözme
- Başkalarıyla uyum içinde hareket etme
- İnsan yönetimi
- Eleştirel düşünme
- Müzakere
- Kalite kontrolü
- Hizmet sektörüne uyum
- Muhakeme ve karar verme
- Etkin dinleme
- Yaratıcılık
2020:
- Karmaşık sorunları çözme
- Eleştirel düşünme
- Yaratıcılık
- İnsan yönetimi
- Başkalarıyla uyum içinde hareket etme
- Duygusal zekâ
- Muhakeme ve karar verme
- Hizmet sektörüne uyum
- Müzakere
- Bilişsel esneklik
Karşılaştırmalı listelerde gördüğümüz gibi, 2015 yılına ait temel becerilerin önemli bir kısmı günümüzde de önemini sürdürüyor. Ancak, becerilerin önem sıralarının değiştiği de görülüyor. Öğrencilerin gelecekte iş dünyasınca talep edilecek becerilerin farkında olmaları ve kendilerini bu doğrultuda geliştirmeleri son derece önemli. Tabii, biz öğretmenler de bu yönde çalışmalar yapmalıyız. 21. yüzyılda kazanılması ve kazandırılması beklenen tüm bu beceriler aslında bir bütün olarak hayat boyu öğrenme kavramıyla da yakından ilişkili. Öğrencilerin bilgi, beceri ve yetkinliklerini aktif birer yurttaş olarak, sosyal hayata ve iş hayatına dair kapsamlı bir perspektifle ve özveriyle geliştirmeleri için hayat boyu öğrenme faaliyetlerini sürdürmeleri çağın gerekliliklerine en uygun yaklaşım olarak bize göz kırpıyor.
Peki ya biz öğretmenlerden beklenen 21. yüzyıl becerileri neler? O konuda da pek çok kriter ve liste var ama yaygın olarak kabul edilen önemli beceriler var tabii ki. 21. yüzyılın öğrencilerinden nasıl belli becerilere sahip olmalarını bekliyorsak, öğretmenlerinden beklenenler de geçmiştekilere göre oldukça farklı. Öğretmenler sınıfındaki tüm öğrencilerin öğrenme ve öğretme süreçlerine katılımından sorumlu. Bu katılımın ne boyutta olacağını belirleyen en önemli faktör tabii ki öğretmenin kendisi. 21. yüzyıl öğretmenlerinin “iyi öğretmen” olabilmeleri için aşağıdaki niteliklere sahip olması bekleniyor:
- İnsanoğlunun ne yapacağı ve nasıl davranacağı önceden bilinemez. Bu nedenle, öğretmenin en önemli öğretim materyali aslında bizzat kendisi. İyi öğretmenler aslını bozmayan, var olan olanakları geliştiren, değiştiren, mevcut durumu yeni durumlara uyarlayanlar. Ayrıca, öğretmen olası riskleri de karşılamaya hazır bir durumda olmalı.
- Sorunlu ve karmaşık ilişkilerin olduğu okul ortamlarında, öğretmenler cesaretli, sağlam ve net duruşu olan bireyler olmalı.
- Öğretmen sınıfta bir aktör gibi konunun içeriğine göre gerekli düzenlemeleri yapmalı ve sürdürmeli. Öğretmenin yeni rolü, öğretimin hedeflerine göre öğrenme ortamını düzenlemek diyebiliriz.
- Öğretmenler toplumun yetkin bir üyesi olarak sadece haklara sahip birer yurttaş değil; toplumdaki sorun ve düzensizliklere karşı duyarsız kalmayan, onlara müdahale etme sorumlukları olan bireyler.
- 21. yüzyılda eğitimde merkeziyetçi yapıdan uzaklaşma eğilimi artıyor. Tüm seviyelerdeki okullarda, okul temelli program geliştirme anlayışı öne çıkıyor. Bu nedenle, öğretmenlerin program geliştirmeye yönelik bilgi, ilgi ve becerilerini artırması gerekiyor.
- Öğretmenler sadece eğitim programının uygulayıcıları değil, programın etkililiği için eğitim programının yenilenmesi ve değiştirilmesi çalışmalarına etkili olarak katılan kişiler olmalı.
Öğretmenlerin 21. yüzyıla ve bu yüzyılın taleplerine iyi hazırlanması gerekiyor, çünkü öğretmenler değişikliklerin ilk etkilediği kişiler. Eğitim programlarını yenileme çalışmalarında öğretmenlerin etkili ve gönüllü olarak sürece katılmalarının sağlanması nitelikli öğretmenlerin eğitimi için de elzem. Yukarıdaki liste bize genel bir resim çizse de daha detaylı bir inceleme de yapmam mümkün. Nitekim, Uluslararası Eğitim Teknolojileri Topluluğu (ISTE) de özellikle dijital çağın teknolojik gelişmelerini ön plana alarak kapsamlı bir liste ile 21. yüzyıl öğretmen becerilerini sıralıyor:
1. Öğrenci öğrenme ve yaratıcılığını kolaylaştırma ve teşvik etme
Öğretmenler teknoloji, öğretme-öğrenme ve içerik bilgilerini öğrencilerin hem yüz yüze hem de sanal (çevrimiçi) ortamlarda öğrenme, yaratıcılık ve yenilenmelerini arttıran çalışmalarını kolaylaştırmak için kullanırlar. Öğretmenler:
- Yaratıcılığa, yenilikçi düşünme ve üretkenliğe model olur, bu nitelikleri teşvik eder, destekler.
- Öğrencileri gerçek yaşamla ilgili konuları araştırmakla, dijital araçları ve kaynakları kullanarak özgün problemleri çözmeye sevk eder.
- Ortak araçları kullanarak öğrencinin kavramsal düşünme, anlama ve yaratıcılık becerilerini açığa çıkarmak ve netleştirmek için öğrenciden gelen dönüşümleri teşvik eder.
- Sanal ya da yüz yüze ortamlarda öğrenciler, meslektaşlar veya diğer bireylerle öğrenmede bir araya gelerek ortak bilgi yapılanması modeli oluşturur.
2. Dijital çağ öğrenim deneyimleri ve değerlendirmeleri tasarlama ve geliştirme
- Öğretmenler çağdaş araç ve kaynakları alarak kaynakta içerik öğrenmeyi en üst seviyeye çıkarmak ve güncel bilgi beceri ve davranışları geliştirmek için özgün öğrenme, deneyim ve değerlendirmelerini tasarlar; geliştirir ve değerlendirmeye tabi tutarlar.
- Öğretmenler, öğrencinin öğrenme ve yaratıcılığını teşvik etmek için dijital araç ve kaynakları içeren uygun öğrenme deneyimlerini tasarlar, uyarlar ve geliştirir.
- Bütün öğrencilerin kişisel meraklarını takip etmelerine imkân sağlayan ve şahsi eğitim amaçlarını oluşturma, öğrenmelerini yönetme ve bireysel gelişimlerini değerlendirme konularında aktif katılımcılar olmalarını sağlayan teknolojilerle zenginleştirilmiş öğrenme ortamları geliştirir.
- Dijital araç ve kaynakları kullanarak öğrencilerin muhtelif öğrenme stillerine, çalışma stratejilerine, yeterliliklerine hitap eden öğrenme aktivitelerini tasarlar ve kişiselleştirir.
- İçerikle ve teknoloji standartlarıyla bağlantılı, çoklu ve çeşitli ön ve son testler uygular ve ortaya çıkan veriyi öğrenme ve öğretmeyi şekillendirmede kullanır.
3. Dijital çağ çalışma ve öğrenme modeli oluşturma
Öğretmenler küresel ve dijital dünyada yenilikçi bir mesleğin temsilcileri olarak bilgi, beceri ve çalışma süreçlerini sergilerler. Öğretmenler:
- Teknolojik sistemlerdeki akıcılığı ve mevcut bilginin yeni teknolojilere aktarımını gösterirler.
- Öğrenci başarısını ve gelişimini desteklemek için dijital araçlar ve kaynakları kullanarak öğrenciler, meslektaşlar, veliler ve toplumdaki bireylerle iş birliği yapar.
- Var olan ve gelişmekte olan dijital araçların yer belirleme, analiz etme ve değerlendirme yapmada etkin bir şekilde kullanımına model oluşturur, yardımcı olur, araştırma ve öğrenmeye destek olmak için bilgi kaynaklarını kullanır.
4. Dijital vatandaşlık ve sorumluluk modeli oluşturma ve teşvik etme
Öğretmenler yerel, toplumsal ve sosyal kavramları, gelişmekte olan dijital kültürdeki sorumlulukları anlar; mesleki çalışmalarında yasal ve etik davranışlar sergiler. Öğretmenler:
- Dijital bilgi ve teknolojinin güvenli, yasal ve etik kullanımını, telif haklarına ve fikir haklarına saygı, kaynakların uygun bir şekilde dokümantasyonu da dahil olmak üzere savunur, model oluşturur ve öğretir.
- Uygun dijital araç ve kaynaklara eşit ve özgür erişim sağlayarak öğrenci merkezli stratejilerin kullanımı yoluyla tüm kullanıcıların muhtelif gereksinimlerini karşılar.
- Bilgi ve teknolojinin kullanımına ilişkin dijital ahlaki değerleri ve sorumlu sosyal etkileşimleri teşvik eder ve model oluşturur.
- Diğer kültürlerden öğrencilerle ve meslektaşlarla bir araya gelip dijital çağ iletişimini ve etkiletişim araçlarını kullanarak kültürel anlayış ve küresel farkındalık geliştirir.
5. Liderlik ve mesleki gelişim etkinliklerine dahil olma
Öğretmenler sürekli olarak mesleki uygulamalarını geliştirirler, yaşam boyu öğrenmeye model olurlar ve sosyal ve mesleki yaşamlarında dijital araç ve kaynakların etkin kullanımını teşvik ederek ve göstererek liderlik sergilerler. Öğretmenler:
- Öğrenci öğrenmesini geliştirmek için teknolojinin yaratıcı uygulamalarını keşfetmek üzere yerel ve küresel öğrenme topluluklarına katılır.
- Teknolojinin dahil edilmesi vizyonunu vurgulayarak, paylaşımcı karar verme mekanizmalarında, topluluk oluşumunda rol alarak, diğerlerinin teknoloji becerilerini ve liderliklerini geliştirerek, liderlik davranışı sergiler.
- Öğrenci öğrenimini desteklemek amacıyla var olan ve ortaya çıkan dijital araç ve kaynakların etkin kullanımını sağlamak için değerlendirme yapar, mevcut araştırma ve kişisel uygulamalarla düzenli olarak yansıtır.
- Öğretme mesleğinin, okullarının ve toplumun kendini yenileme, gereklilik ve etkinliğine katkıda bulunur.
Türkiye’de Millî Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulu da öğretmen yetiştirmede öğretmenlik mesleğinin genel ve özel alan yeterliklerini belirleyerek öğretmenliğin 21. yüzyıl dünyasında ne gibi beceriler gerektirdiği konusunda düzenlemelere gidiyor, sık sık güncellemeler yapmaya da devam ediyor. Bunlara ilgili kurumların web sitelerinden ulaşmak mümkün. Ama tüm bu belirlenen kriterlerin ötesinde her öğretmenin yapması gereken bir şey var: iyi birer öğren(i)ci olmaya devam edip dijital dünya vatandaşı olmak.
Referanslar:
